18/03/2024
عەنبەر نسا
ئەو ساڵە کە بۆ یەکەم جار چوومە نێو دنیای کارگ و کەڕووەکانەوە، هەفتەی دوو کیلۆ کارگم بە هەرزان دەکڕی و دەمبردەوە ماڵەوە. هەموومان حەزمان لە خواردنی کارگ بوو. رۆژێکیان لەگەڵ بابی رەحمەتیم و دایکم و ئەوانە باسی شێوازی روواندنەکەمان کرد. گوتم بەشێک لەو خاکەی ئەم کارگەی تێدا دەڕوێنن پاشەڕۆی ئەسپە... لەو رۆژەوە ئیتر باوکم بڕیاریدا گوتی تازە ئیتر نایخۆم. ئیتر هەر نەیخوارد. گوتی پیسە. چەندی شێر و رێویم بۆ هێنایەوە بەدەردی نەخوارد.
ئەم وێنەیە کە لەپاڵ ئەم نووسراوەیەدایە پاشەرۆی گوێدرێژە. ئەمە لە زمانی فارسیدا و لە بوارێکدا کە خۆیان پێدەڵێن (طب سنّتی)، ناوی نراوە (عنبر نسا) هەندێکیش دەڵێن (عنبر نسارا)؛ تەنانەت بڕێ جار وەک (عنبر نصاری)یش ناوی دەبەن. جا لەم دوو سێ دەستەواژەیە کامەیان راستە و کامەیان ناڕاستە، نازانم.
لە دەرمانگەریی نەریتیی ئەواندا گوتراوە پاشەرۆی کەر دەرمانێکی زۆر باشە و بۆ نەخۆشیی جۆراوجۆر بەکاردەهێنرێت و چارەی دەکات. وەک کەمکردنەوەی ژانی ئافرەت و بڕی خوێنهاتنی لەکاتی سووڕی مانگەنانەدا. کەمکردنەوە نەهێشتنی هەوکردنی بەکتریایی، ووشک کردنی برینی سووتاوی، چارەسەری هەوکردنی گوێی دەرەوە و ناوەوە و هەوکردن و برینی ناو دەم و تاد...
شێوازی بەکارهێنانی پتر بە سووتاندنە، واتە دووکەڵەکەی بۆ چارەسەری بەکاردەهێنرێت. جا دەڵێن ئەبوو عەلی سینایش ستایشی ئەم دەرمانە جوان و بۆنخۆشەی کردووە.
لەم رۆژانە وێنەیەک لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاو بوویەوە کە لە فڕگەیەکی ووڵاتی سوێد کەسێکی ئێرانی پڕی دەفرێک لەم دەرمانە دەگمەنەی لێ گیراوە. کاربەدەستانی فڕگە باوەڕیان نەکردووە کە ئەوە پاشەرۆی کەرە؛ تا ناوردوویانەتە ئەزموونگە و لەلایەن ئەزموونگەوە پەسەند کراوە کە بەڵێ ئەوە تەرس یا قەرسەقولی گوێدرێژە و ماددەی هۆشبەر و تەقەمەنی و شتی وا نییە.
